Wat ziet een rivier? We stappen in een bootje en kijken (eventjes maar hoor) mee.
Sint Servaes
Aw brögk. Eerst gewoon de ene brug van Maastricht. Maar dat is lang geleden. Er is een spectaculaire foto gemaakt in de jaren ’30. De bogen aan de linkeroever (van de rivier uit gezien) verkruimelden in een fractie van een seconde tot stof. De foto vangt deze fracrie, toont de springende stof als een waaier van gruis.
Sluis of Wat staat daar voor ’n bouwsel.
Als je vanuit het Maaswachtershuis links uit kijkt over de rivier (de Smeermaas, een smeerpijperig vieze pindakaas-achtige naam voor zo’n sereen prachtig stuk arm van een rivier) dan zie je verderop een – wat is het – een hoge haak; een wit stenen zerk van honderden meters hoog. Ik bestudeer het met een verrekijker. Een waterval? Perst zich daar water in een lange streep door een horizontale spleet? Een boek over de Maas* brengt feiten die in deze niet relevant zijn**, het mysterie blijft tot op heden onopgelost.
* De Maas. Van rivier naar systeem. De geschiedenis van de waterwegen tussen Luik en de Delta van Renske van der Hoek
** de irrelevante feiten: Rotterdam heet Maasstad te zijn (met een Manhattan aan de Maas en alles), maar technisch gezien is het de Rijn die er doorheen stroomt (Maassluis daarentegen: Wel gewoon Maas, ook gewoon een sluis); In Noord-Frankrijk ligt een dorp dat Meuse heet; in de jaren ’80 verkocht ‘Kollektief Rampenplan’ flesjes met op het etiket: Maaswater, geeft licht in het donker!, dit omdat het water zo vervuild was; vervuiling is een dingetje, nog altijd, er zijn ook foto’s te vinden van een dikke laag schuim op het water, van dat stevig, vlokkige schuim; een stuk van de Servaesbrug is opgeblazen om ruimte te maken voor grote schepen (o dat staat hierboven), op 17 juni 1942 ramde een schip de achterdeuren bij het binnenvaren van een sluis in de Maas, het kukelde met drie andere schepen 7 meter naar beneden.
Wie zelf eens wil kijken naar die zerk boven het water kan Maaswachter worden. Je verblijft in een Maaswachtershuis en mag de hele dag naar buiten. Maaswacht is onderdeel van Maaslab. Het is geïnitieerd door de Maas, SoAP en TAAT. Een jaar lang wacht er elke dag iemand bij de Maas.